Historia burgera – od amerykańskiego fast foodu do polskich burgerowni
Wszyscy znamy i kochamy burgery, ale czy wiemy, skąd tak naprawdę pochodzą? Choć kojarzą się z USA, ich historia jest znacznie bardziej skomplikowana i sięga Europy. Istnieje nawet spór o to, kto jako pierwszy zamknął kotlet w bułce. Przekonaj się, jak wyglądała fascynująca podróż burgera na światowe stoły.
Historia burgera – jak kotlet mielony stał się ikoną fast foodu
Choć korzenie burgera sięgają XIX-wiecznej Europy, to właśnie w Stanach Zjednoczonych przeszedł on transformację z prostego dania dla robotników w globalny symbol kultury masowej. Historia burgera jako ikony jest nierozerwalnie związana z rewolucją przemysłową i potrzebą tworzenia szybkich, sycących i tanich posiłków. Przełom nastąpił w latach 20. XX wieku wraz z powstaniem pierwszej sieci fast food – White Castle. Jej założyciele postawili na standaryzację, higienę i przystępną cenę, co przekonało Amerykanów do mielonego mięsa, które wcześniej budziło nieufność. Prawdziwy boom nadszedł jednak po II wojnie światowej, gdy bracia McDonald udoskonalili system szybkiej obsługi, a Ray Kroc przekształcił ich lokalną restaurację w ogólnoświatowe imperium. Burger stał się symbolem amerykańskiego snu, mobilności i nowoczesnego stylu życia. Dziś, po dekadach dominacji sieciówek, obserwujemy renesans burgera w formie rzemieślniczej, gdzie polskie burgerownie stawiają na jakość, lokalne składniki i kreatywność, pisząc kolejny rozdział w jego fascynującej historii.
Skąd pochodzi hamburger? Europejskie korzenie, Hamburg i amerykańska rewolucja
Wbrew powszechnemu przekonaniu, odpowiedź na pytanie, skąd pochodzi hamburger, prowadzi nas nie do Ameryki, a do Niemiec. Jego nazwa wywodzi się bezpośrednio od miasta Hamburg, które w XIX wieku było jednym z największych portów w Europie. To właśnie tam popularność zdobył „Hamburg steak”, czyli befsztyk po hambursku. Był to kotlet z siekanej lub mielonej wołowiny, często doprawiony cebulą i przyprawami, serwowany jako pożywny posiłek dla marynarzy i robotników. Wraz z falą niemieckich emigrantów, którzy wyruszali z Hamburga do Nowego Świata, przepis na to danie dotarł do Stanów Zjednoczonych. Amerykańskie restauracje w portowych miastach, takich jak Nowy Jork, zaczęły serwować steki w stylu hamburskim, aby przyciągnąć niemieckich klientów. Podstawą był zawsze kotlet z wysokiej jakości mielonej wołowiny – zasada, której do dziś trzymają się najlepsze rzemieślnicze burgerownie, takie jak Między Bułkami, stawiając na sprawdzone mięso od lokalnych dostawców. To właśnie na amerykańskiej ziemi ten prosty kotlet miał wkrótce przejść rewolucję, która na zawsze zmieniła jego oblicze.
Skąd pochodzą hamburgery w znanej dziś formie – spór o pierwszego burgera
Choć befsztyk po hambursku przybył z Europy, to pomysł zamknięcia go w bułce jest na wskroś amerykański. To właśnie ta innowacja odpowiada na pytanie, skąd pochodzą hamburgery w formie, którą znamy i kochamy. Potrzeba była matką wynalazku – na przełomie XIX i XX wieku, podczas licznych targów i jarmarków, a także w dynamicznie rozwijających się miastach, ludzie potrzebowali posiłku, który można zjeść szybko, w ruchu, bez użycia sztućców. Umieszczenie gorącego kotleta między dwiema kromkami chleba lub w rozkrojonej bułce było genialnym rozwiązaniem tego problemu. To właśnie wtedy narodził się hamburger jako kanapka. Co ciekawe, do dziś trwa spór o to, kto i gdzie jako pierwszy wpadł na ten pomysł. Kilka miast i kilku przedsiębiorców rości sobie prawo do miana twórcy burgera, a ich historie stały się częścią lokalnego folkloru. Mimo braku jednego, potwierdzonego wynalazcy, możemy określić kluczowe elementy, które zdefiniowały klasycznego burgera:
- wysokiej jakości kotlet mięsny, najczęściej wołowy,
- miękka, często maślana bułka, która wchłania soki,
- świeże warzywa – sałata, pomidor, cebula,
- klasyczne sosy, takie jak ketchup, musztarda czy majonez,
- kwaśny dodatek w postaci pikli lub ogórków konserwowych.
Ta prosta, a zarazem idealnie zbalansowana kompozycja stała się fundamentem, na którym zbudowano globalny sukces burgera.
Kto wymyślił hamburgera? Najważniejsze hipotezy i kandydaci do tytułu „twórcy”
Pytanie, kto wymyślił hamburgera, prawdopodobnie nigdy nie znajdzie jednej, ostatecznej odpowiedzi. O miano pioniera walczy co najmniej kilku kandydatów, a ich historie, choć trudne do zweryfikowania, dodają potrawie legendarnego wymiaru. Każda z opowieści podkreśla spontaniczność i przedsiębiorczość, które stały u podstaw tego kulinarnego wynalazku. Spór ten jest traktowany na tyle poważnie, że niektóre stany w USA oficjalnie ogłosiły się „ojczyzną hamburgera”.
Bracia Menches i przypadek na jarmarku
Jedna z najpopularniejszych wersji przypisuje wynalazek braciom Frankowi i Charlesowi Menches. W 1885 roku na jarmarku w Hamburgu w stanie Nowy Jork mieli oni sprzedawać kanapki z kiełbasą wieprzową. Kiedy skończyły im się zapasy, zaimprowizowali, używając mielonej wołowiny. Nową kanapkę nazwali „hamburgerem” na cześć miasta, w którym odbywał się festyn.
Charlie Nagreen i mobilny posiłek
W tym samym roku, na targach w Seymour w stanie Wisconsin, piętnastoletni Charlie Nagreen, znany jako „Hamburger Charlie”, sprzedawał klopsiki. Zauważył, że klienci mają problem z jedzeniem ich podczas spacerowania po terenie targów. Wpadł więc na pomysł, aby spłaszczyć klopsika i umieścić go między dwiema kromkami chleba. Jego rozwiązanie okazało się hitem.
Louis Lassen i szybkie danie na wynos
Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych za oficjalne miejsce narodzin hamburgera uznaje New Haven w Connecticut. To tam w 1900 roku duński imigrant Louis Lassen, właściciel budki Louis’ Lunch, na prośbę spieszącego się klienta miał umieścić grillowany kotlet z mielonej wołowiny między dwiema kromkami tostowego chleba. Jego restauracja działa do dziś, serwując burgery w niemal niezmienionej formie.
Brak komentarzy